Klucz dynamometryczny jest niezastąpionym narzędziem podczas wielu napraw. Bywa również istotnym elementem podczas montażu, gdzie ważna jest dokładność siły podczas dokręcania. Wybór odpowiedniego klucza dynamometrycznego może zadecydować o skuteczności i bezpieczeństwie pracy. Sprawdź, co możesz zrobić, aby dobrze wybrać klucz i na co warto zwrócić uwagę.
Do czego służy klucz dynamometryczny?
Klucz dynamometryczny jest narzędziem stosowanym do osiągania precyzyjnego momentu dokręcenia połączeń gwintowanych z odpowiednią siłą, dopasowaną do rodzaju materiału oraz wytrzymałości. W ten sposób zapobiega się nadmiernemu naciągnięciu śruby lub niedostatecznemu jej dokręceniu.
Użycie klucza jest niezbędne w przypadku łączenia ze sobą elementów aluminiowych lub aluminiowych i stalowych jak na przykład w przypadku głowicy silnika. Niewłaściwe dokręcenie głowicy może prowadzić do uszkodzenia uszczelki, głowicy, a nawet całego bloku silnika. Klucz dynamometryczny jest również przydatny do dokręcania śrub i nakrętek z tworzyw sztucznych, używanych do łączenia delikatnych elementów plastikowych wewnątrz pojazdu, osłon silnika itp. W przypadku plastikowych śrub i nakrętek zaleca się stosowanie klucza dynamometrycznego o niewielkim momencie obrotowym.
Wulkanizacja to również obszar, w którym klucze dynamometryczne są często używane. Po użyciu klucza udarowego zaleca się ręczne dokręcenie śrub w każdym kole odpowiednim momentem obrotowym.
Jakie są rodzaje kluczy dynamometrycznych?
Na rynku dostępne są różne rodzaje kluczy dynamometrycznych:
- Klucz dynamometryczny wskazówkowy: to jeden z najbardziej klasycznych, a jednocześnie prostych narzędzi pomiarowych. Jest wyposażony w specjalną wskazówkę nad rączką, która ma podziałkę pokazującą wartości momentu. Podczas dokręcania, gdy śruba stawia opór, wskazówka klucza zaczyna się przesuwać, co pozwala nam odczytać na skali, z jaką siłą aktualnie jest ona dokręcana. Niektóre modele posiadają mechanizm, który po osiągnięciu ustawionego momentu, blokuje klucz. Główną zaletą takiego rozwiązania jest niewielka cena i niezawodność podczas użytkowania. Klucze tego typu o wysokiej jakości cechuje dokładność na poziomie około 4%.
- Klucz dynamometryczny mechaniczny: to jeden z najczęściej spotykanych rodzajów kluczy dynamometrycznych w warsztatach o różnorodnych specjalizacjach. Takie klucze mają zdolność dokręcania połączeń śrubowych, z momentem od 20 do 200 Nm. Często nazywane są kluczami klikowymi, ze względu na charakterystyczny dźwięk „kliknięcia”, który słychać po przekroczeniu ustawionej siły dokręcania.
- Klucz dynamometryczny z mechanizmem łamanym: jest narzędziem wyposażonym w specjalny zawias. Kiedy dokręcamy śrubę za pomocą takiego klucza i osiągnie on ustaloną wartość, przednia część narzędzia ulegnie złamaniu o około 20 stopni. Ten zauważalny sygnał informuje o tym, że docelowa wartość została osiągnięta. Po usunięciu klucza powraca on do swojej standardowej pozycji.
- Klucz dynamometryczny elektroniczny: to narzędzie, które zyskuje coraz większą popularność. Jego istotną zaletą jest wysoka precyzja i wygoda użytkowania. Na rynku dostępne są klucze o dokładności od 0,5% do 4%. Dodatkowo mogą one posiadać praktyczne funkcje, takie jak pamięć ustawień lub możliwość integracji z komputerem. Klucze tego rodzaju wyposażone są w ekran LCD, z którego można odczytać bieżące ustawienia.
Pomiar momentu dokonywany jest za pomocą tensometru połączonego z drążkiem skrętnym. W przypadku przekroczenia ustawionej wartości momentu zostanie to sygnalizowane dźwiękiem lub zablokowaniem zapadki.
Jakie są rozmiary kluczy dynamometrycznych?
Przed wyborem odpowiedniego klucza dynamometrycznego do warsztatu przeanalizuj swoje potrzeby, czyli głównie zakres momentów, jakich będziesz używać.
Klucz dynamometryczny o zakresie od około 40 do 200 Nm najlepiej sprawdzi się do dokręcania kół samochodowych, podczas gdy klucz o momencie w okolicach 30 Nm może być używany do prac przy silniku. Natomiast do dokręcania świec i innych delikatnych elementów warto stosować klucz dynamometryczny generujący niższe momenty, np. w zakresie od 0 do 20 Nm.
Wartości momentów dokręcania śrub w różnych pojazdach zazwyczaj są podawane w specjalnych książkach opisujących poszczególne modele samochodów.
Również istotny jest rozmiar głowicy, na której umieszczane są nasadki. Konieczne jest podjęcie decyzji, czy wybrać klucz dynamometryczny o rozmiarze 1/2, 3/8, czy może 1/4 cala, zależnie od potrzeb i rodzaju prac, które będziemy wykonywać.
Jak prawidłowo ustawić klucz dynamometryczny?
Prawidłowe ustawienie klucza dynamometrycznego jest istotne, aby możliwe było osiągnięcie pożądanego momentu dokręcenia. Dlatego przed użyciem, upewnij się, że jest on właściwie skalibrowany i ustawiony na odpowiedni moment dokręcania.
Regularnie sprawdzaj i konserwuj klucz, aby zachować jego dokładność i wydajność. Co więcej, klucz dynamometryczny powinien być używany zgodnie z zaleceniami producenta przy jednoczesnym przestrzeganiu wszystkie instrukcje dotyczące bezpieczeństwa.
...